
Klankstructuur en klinkerwaarde maken de taal op woordniveau inzichtelijk. Luisteren, schrijven, spreken en lezen versterken en bevestigen elkaar. We stellen de klinker voor door een rode cirkel. Zonder klinker geen klankgreep!
Rondom de klinker kunnen medeklinkers meeklinken. De medeklinker(s) na de klinker worden voorgesteld door een blauw vierkant;vóór de klinker door een groen vierkant.
Vier basisstructuren
Willen we het aantal voor- en namedeklinkers voorstellen dan gebruiken we rechthoekjes. Wanneer we abstractie maken van het aantal medeklinkers - op termijn worden de clusters ervaren als één geheel. - kunnen we in het Nederlands vier basisstructuren onderscheiden:
Meerlettergrepige woorden zijn combinaties van deze basisstructuren.
Structuur 1-2 |
bosuil |
|
Structuur 3-1 |
lopen |
|
Structuur 1-1 |
bossen |
|
Structuur 4-1-1 |
eilanden |
|
Structuur 4-2-1-3 |
uiensoepje |
|
Klinkerwaarde : symbolen
Naast de klankstructuur kennen we ook de klinkerwaarde. Dof: komt het meest voor in het Nederlands! Halflang: is typisch voor het schrijven. We horen lang maar binnen een bepaalde structuur schrijven we lang als halflang. 'Rondom' combineert structuur en klinkerwaarde:
lang |
 |
aa - oo - ee - uu - ie - o - eu |
reus |
kort |
 |
a - o - e - u - i |
pen |
tweeklank |
 |
ui - ei - ij - aai - ooi - oei - au - ou - eeu - ieu |
koud |
dof |
 |
|
warme/ nuttig/ eindelijk |
halflang |
 |
|
lopen |
Als laatse symbool gebruikt RONDOM klanken het sterretje. Met het * duidt RONDOM het uitzonderlijke binnen het woord aan.
* |
* |
* |
* |
* |
thee |
wring |
paard |
zeilboot |
saus |
Uitzonderlijk betekent horen 1 zien.
Sterretjes kunnen ook na afspraak vb. : au - ei - ...
Deze 10 symbolen ( 4 basisstructuren - 5 pijlen - * ) werken als metataal op klankniveau ( fonetisch bewustzijn ). "Rondom klanken" wordt ingezet binnen lezen, schrijven (spelling) en taalbeschouwing. Therapeutisch binnen de logopraktijk als ondersteuning bij luisteren en spreken.